Posts

Showing posts from June, 2023

मातीगारी

Image
    आफ्रिकी साहित्य विश्वातील एक मोठं प्रस्थ म्हणजे गुगी वा थियांगो. थियांगो हे मूळचे केनिया या देशातील. थियांगो यांचे आपली मातृभाषा गिकुयू आणि इंग्रजीवरही प्रचंड प्रभुत्व आहे. सुरुवातीच्या चार कादंबऱ्या त्यांनी इंग्रजीत लिहिल्या. 'नागहिका दिंदा' हे नाटक लिहिल्यामुळे थियांगो यांना कैदेत ठेवले गेले होते. कैदेत असताना त्यांनी निर्णय घेतला की आपण कादंबरी ही आपल्या मातृभाषा गिकुयूतच लिहायला हवी. कैदेत लिहिण्यासाठीचे साहित्य उपलब्ध करुन देत नसल्यामुळे त्यांनी आपली कादंबरी ही अक्षरशः टाॅयलेट पेपरवर लिहिली. पुढे त्यांनी आपल्या साहित्यिक अभिव्यक्ती साठी गिकुयूच कायम ठेवली. थियांगो यांची 'मातीगारी' ही कादंबरी सर्वप्रथम गिकुयू भाषेत १९८६ साली प्रकाशित झाली. माराठीत त्याचा नुकताच अनुवाद प्रसिद्ध केला आहे मैत्री प्रकाशनाने. तर अनुवाद केला आहे नितिन साळुंखे यांनी.      या कादंबरीच्या कथानकाला केनियातील तत्कालीन राजकीय वातावरणाची पार्श्वभूमी आहे. केनियात सत्तर ऐंशीच्या दशकात प्रचंड राजकीय अनागोंदी होती. नावाला लोकशाही पण प्रत्यक्षात हुकूमशाहीच तिथे राज्य करत होती. अशा राजकीय...

Scoop

Image
    जिग्ना व्होरा या गुन्हेगारी जगाच्या वार्ताहर. त्यांच्या 'बिहाइंड बार्स इन भायखळा' या पुस्तकावर आधारित व हंसल मेहता दिग्दर्शीत वेब सिरिज म्हणजे स्कूप. इतर वृत्तपत्रांना मिळण्यापूर्वी एखाद्या वृत्तपत्राला मिळालेली व त्याने प्रसिद्ध केलेली बातमी म्हणजे स्कूप. करिष्मा तन्ना या टिव्ही मालिका कराणाऱ्या अभिनेत्रीला स्कूप मध्ये जिग्नांची भूमिका साकार करण्याची चांगली संधी मिळाली आहे. त्या भूमिकेला पडद्यावर न्याय देण्यात ती मोठ्या प्रमणात यशस्वी ठरली आहे. जिग्ना ह्या 'एशियन एज' या इंग्रजी वर्तमानपत्राच्या गुन्हेगारी जगताच्या वार्ताहर होत्या. 'मुंबई मिरर', 'मिड डे', 'फ्री प्रेस जर्नल' आणि 'एशियन एज' ही वर्तमानपत्रे आपला व्यवसाय वाढवणे, तसेच 'सर्वात आधी आपणच बातमी मिळवली/ छापली' या साठी या वर्तमानपत्रांची सुरु असलेली घाणेरडी चढाओढ या वेबमालिकेत पाहताना आपण फार अस्वस्थ होतो. सनसनाटी बातम्या मिळवायच्या. का मिळवायच्या ? तर, वर्तमानपत्राचा खप वाढवण्यासाठी. पत्रकारांनाही आपण किती डॅशिंग आहोत, आपली कशी वरवर पर्यंत 'पोहोच' आहे हे दाखवण्...

गृहभंग

Image
      डॉ.एस.एल.भैरप्पा यांची मराठी वाचकांना आज वेगळी स्वतंत्र अशी ओळख करून देण्याची काही एक आवश्यकता नाही. गेल्या तीन चार दशकांहून अधिक काळापासून मराठी वाचकांचा भैरप्पांच्या पुस्तकांशी परिचय आहे. भैरप्पांची मराठीमध्ये मोठी ओळख निर्माण करून देण्यामध्ये त्यांच्या पुस्तकांच्या अनुवादिका उमा कुलकर्णी यांचा मोठा वाटा आहे. उत्तम अनुवाद कसा असावा? यासंबंधीचे माझे साधे सोपे निकष आहेत. अनुवाद वाचत असताना आपण सतत अडखळतोय असं होता कामा नये. एखादं वाक्य वाचलं असता पुढचा संदर्भ लागण्यासाठी ते वाक्य पुन्हा पुन्हा वाचण्याची गरज पडू नये. गृहभंग या निकषावर अतिशय खरी उतरते. उमाताईंनी भैरप्पा यांची गेल्या वर्षी मराठीत अनुवादीत केली गेलेली कादंबरी म्हणजेच 'गृहभंग' ही होय. मला खूप आवडली ही कादंबरी.            'गृहभंग' चं कथानक घडतं ते १९२० - १९४५ या दरम्यान कर्नाटकातील 'रामसंद्र' या छोट्याशा गावात. ही गोष्ट आहे नंजम्मा ह्या कानडी ब्राम्हण स्त्रीची. या कादंबरीत वरील कालखंडात एकूण भारतीय समाजव्यवस्थेत स्त्रीचं स्थान काय होतं हे वाचणं फार फार वेदनादायी आहे. नंजम्मा ...