तेजस्विनावधीतमस्तु

 वर्ष १९६०. तिचं वय २६. आफ्रिकेतील टांझानिया स्थित ‘गोम्बे नॅशनल पार्क’मध्ये सलग चार-पाच महिने ती तळ ठोकून होती, केवळ एका गोष्टीसाठी, ती म्हणजे या नॅशनल पार्कमधील चिम्पांझी माकडांनी तिला स्वीकारावं! तिला त्यांच्या जवळ येऊ द्यावं म्हणून. अखेर काही महिन्यांच्या अथक प्रयत्नांनी या मोहिमेत ती यशस्वी झाली. चिम्पांझींच्या या वर्तनशास्त्राचा तिला सूक्ष्म अभ्यास करायचा होता. या अभ्यासावर तिनं नंतर काही प्रबंध लिहिले, त्यातल्या निष्कर्षांनी प्राणी अभ्यासकांची झोप उडवली. त्यांच्या समजेची मुळंच हलली. तारुण्यातली गुलछबू स्वप्नं पाहण्याऐवजी ही तरुणी गोम्बेतल्या चिम्पांझीवर संशोधन करत होती. त्या संशोधनाचा निष्कर्ष होता, की सर्वच माकडं काही शाकाहारी नाहीत. तिनं चिम्पांझी माकडांच्या टोळ्यांची युद्धं स्वत:च्या डोळ्यांनी पाहिली. टोळीवर सत्ता मिळवण्यासाठी एकमेकांचे लचके तोडणारे चिम्पांझी तिनं पाहिले. चिम्पांझींवरच्या अनेकअंगी संशोधनावर तिनं केंब्रिजमधून ‘पीएच.डी.’ मिळवली… ही मुलगी म्हणजे ज्येष्ठ निसर्ग, पर्यावरण, प्राणी अभ्यासक डॉ. जेन गुडाल.    ३ एप्रिल १९३४ रोजी जेन यांचा जन्म लंडनमध्ये झाला. त्यांच्या